रेडियो पत्रकारिता पढ्दै गरेका र रेडियो कार्यक्रमका बारेमा रुचि राख्नेहरुलाई सहयोग पुगोस भनेर यो सामग्री पोष्ट गरिएको छ ।
नमस्कार, कार्यक्रम भोइस अफ काठकाडौमा स्वागत छ, उपस्थित भएको भएको छु, शम्भु दंगाल । यो कार्यक्रम हरेक आइतबार बेलुका सबा छ बजे र सोमबार बिहान सबा नौ बजे क्यापिटल एफ.एम. ९२.४ मेगाहर्ज र हाम्रो अनलाइन www.cfmonair.com बाट संसारभर एकसाथ प्रशारण भइरहेको छ ।
कार्यक्रम भोइस अफ काठमाडौ विकास पत्रकारिता अन्र्तगत केन्द्रित रहेर तयार पारिएको रेडियो पत्रिका हो । यो कार्यक्रममा हामी काठमाडौ उपत्यका भित्र लुकेर रहेका विषयबस्तुहरुलाई उजागर गछौँ, उपत्यका भित्रका कुनै खास क्षेत्रको विकास निमार्णको अबस्था, त्यस क्षेत्रको समस्याका साथै काठमाडौ उपत्ययका भित्र मनाइने जात्रा पर्बका साथै सांस्कृतिक संम्पदाहरुलाई याहाहरु समक्ष चिनाउने काम गर्दछौं ।
आजको कार्यक्रममा हामी काठमाडौको प्रशिद्ध, प्राचिन तथा धार्मिक सांस्कृतिक संम्पदाले भरीपूर्ण क्षेत्र टोखाको बारेका तयार पारिएको सामग्री प्रस्तुत गर्दैछौं ।
नेवारी धुन– १० सेकेन्ड
टोखा । धेरैले चाकुका लागि प्रशिद्ध क्षेत्र भनेर धेरै अघि देखि पढ्दै र सुन्दै आएकै हो । तर टोखा माघे संक्रान्तिकमा खाइने चाकुका लागि मात्र प्रसिद्ध छैन यहाँका साँस्कृतिक बिबिधता, यहाँका पुरातात्विक, धार्मिक सम्पदा र मौलीक जनजिबनका कारण पनि टोखा चर्चित रहेको छ । टोखा काठमाडौको उत्तरतिर रहेको शिबपुरी राष्ट्रिय निकुजको दष्क्षिणी काखमा अवस्थित प्राचिन शहर हो । काठमाडौ महानगरपालिका बाट नजिकको दुरीमा रहेको यो क्षेत्र हाल दुई ओटा गाबिसमा बाँढिएर रहेको छ । यस क्षेत्रको भौगोलकि अबस्थाको कुरा गर्दा यसको उत्तरपश्मितिर झोर गाबिस, दक्षिणतर्फ धापासी र गोंगबु, पूर्वतिर खड्का भद्रकाली तथा पश्चिमतर्फ फुटुङ्ग गाबिसहरु रहेका छन् । यो क्षेत्र चाकुका साथै बैसाख १ गते हुने सपनातीर्थ मेलाका साथै अन्य विविध जात्रा पर्बले प्रख्यात रहेको छ ।
फिलर हाई– ५ से.
अब हामी टोखा क्षेत्रको ऐतिहासिक पक्षका बारेमा चर्चा गर्दैछौ । हिन्दुपरम्परा अन्र्तगत सम्मान पाएका ३३ कोटी देविदेवतासंग सम्बिन्धित रहेको मानिने यस टोखा क्षेत्रमा चौसठ्ठी शिबलिङ्गमध्ये चण्डिकेश्वर धर्मेश्वर र गोकर्नेश्वर महादेव पनि पर्दछन् । हालको जोरपाटी नजिक रहेको गोकर्णेश्वर महादेबलाई पनि टोखा क्षेत्रभित्रकै सुप्रसिद्ध तीर्थका रुपमा हाम्रो नेपाल महात्म्यले चिनाउन खोजेको छ । यस प्रसंगले पनि टोखाको फैलावट पहिले कति थिया भन्ने कुराको संकेत गर्दछ । हिमालय पुत्री पार्बतीलेमहादेबलाई पतिको रुपमा प्रापत गर्न टोखाको पिन्डारक तीर्थमा नुहाई चन्डिकेश्वर महादेबको पूजा तथा आराधना गरको सवास्थानी ब्रतकथामा उल्लेख गरेको पाइन्छ । जसको कारण पनि यसको पौराणिकतालाई ठम्याउन सहयोग मिल्दछ ।
फिलर हाई–
अब भने हामी टोखा क्षेत्रको प्राचिन राजकाज सम्बिन्धी प्रसंग जोद्दैछौ ।
फिलर हाई–
टोखामा प्राचिन कालमा धर्मदक्त भन्ने महाराजाले शासन गरेको उल्लेख भएको पाइन्छ । पराक्रमी तथा न्यायप्रेमी राजाका रुपमा रहेका धर्मदत्तले कलिगत संबत अनुसार २९६० तिर शासन गरेको पाइन्छ । बाँकी टोखाका बारेमा लेखिएको किताबबाट..............................................
कार्यक्रममा पालो भएको छ, पहिलो ब्यापारिक बिश्रामको । बिश्रामपछि हामी फेरी पनि टोखाका बिबिध प्रसंगलाई कार्यक्रमा जोड्नेनै छौ । कार्यक्रम सुन्दै रहनुहोला ।
कार्यक्रमको पहिलो बिश्रामपछि यहाँहरुलाई पून स्वागत छ । कार्यक्रम भोइस अफ काठमाडौमा आज हामी
काठमाडौको टोखाका बारेमा कुरा गरिरहेका छौँ ।
फिलर हाई–
अब भने हामी टोखामा बर्षभरी मनाइने सास्कृतिक पर्ब, जात्रा तथा चाडपर्बका तथा यस क्षेत्रमा रहेका धार्मिक साँस्ककृतिक संम्पदाको बारेमा चर्चा गर्दैछौं ।
शूरुमा यस क्षेत्रमा रहेका धार्मिक क्षेत्रहरुको बारेमा चर्चा गरौँ– यस क्षेत्रमा पौराणिक प्रसंग जोडिएको श्री स्वस्थानी कथामा उल्लेखित महत्वपूर्ण तीर्थस्थल मुस्कानेश्वर अर्थात चन्डिकेश्वर महादेब र चन्डेश्वरी मन्दिर रहेको छ । यो मन्दिर शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञ्जको छेउमा अबस्थित रहेको छ । किम्बदन्ती अनसार श्री स्वास्थानी कथामा उल्लेख भए अनुसार दक्षप्रजापतिmले यस्वमेघ यज्ञ आयोजना गरेको र आफ्ना पति महादेबलाई अपमान गरेको भनेर सतिदेवीले यज्ञकुन्डमा फाल हानेको पौराणिक क्षेत्रको रुपमा यो क्षेत्र रहको छ । यी मन्दिरका वरीपरी तेत्तिसकोटी देवीदेवताहरु बस्ने जनविश्वास रहेको छ । यस ठाँउमा दक्षप्रजापतिले राज्य गरेको र कार्य सफलताको लागि होमादी गर्दा बनेको भनी विस्वास गरिने खरानीको अबशेषको कालोमाटो अहिले पनि देख्न सकिन्छ । त्यस्तै यस क्षेत्रमा कोथु गणेश वा तल्लो गणेश र सरस्वतीका मन्दिरहरु सरस्वती गाबिसको वडा नं ६ मा रहेका छन् । त्यस्तै मसानकाली मन्दिर पनि यसै गाबिसको वडा नं २ भूतखेल चौरमा रहेको छ । माथिल्लो गणेश चन्डेश्वरी गाबिस वडा नं २ टोखाको मध्ये भागमा पर्दछ । त्यस्तै यस क्षेत्रको अर्को महत्वपूर्ण धार्मिक स्थल सपनातीर्थ मन्दिर पनि चन्डेश्वरी गाबिसकै वडा नं २ को उत्तरतिर झोर गाबिसको सिमानानिर अबस्थित रहेको छ ।
करिब ५० रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको चौरमा सपनातीर्थ मन्दिर रहेको छ । सपनातीर्थ मन्दिर संग बिभिन्न किसिमका किम्बदन्तीहरु सुन्न पाइन्छ । किम्बदन्ती अनुसार सपनातीर्थ भारतको काशीबाट आई टोखामा बसको प्रसंगहरु पनि सुन्न पाइन्छ । त्यस्ै अर्को किंबदन्ती अनुसार टोखाका देवी देवतालाई शीतल बनाइराख्न झोरबाट त्रिबेणी, बज्रयोगीनीबाट दूधवेणी र चन्डेश्वरीबाट सनबेणी तनिवटा नदीहरु सपनातीर्थ तर्फ बढ्दै आए । दुई ओटा नदीहरु समयमै आइपुगे भने सनवेणी समयमै आइपुग्न नभ्याउदै बिहानीको भालै बास्यो र सनबेणी आइपुग्न सकेन । अहिले सपनातीर्थ मन्दिर त्रिबेणी र दुधवेणी नदी मिलेको संगमको मध्य भागमा अवस्थित रहेको छ । त्यस्तै कोथु गणेश र सरस्वती मन्दिर सरस्वती गाबिसको पुरानो मुख्य बस्तीदेखि दक्षिणी भागमा रहेका छन् । गणेश मन्दिरको पश्चिम र सरस्वती मन्दिरको अगाडि एउटा पोखरी रहेको छ । यस पोखरमिा बेशाख ३ गतेका दिन रथहरु लगी जात्रा गरिन्छ ।
फिलर हाई–
यस्तै माथिल्लो गणेश मन्दिरको वरीपरी अरु बिभिन्न मन्दिरहरु रहेका छन् । गणेश मन्दिरको पश्चिमपट्टी भमिसेनको मन्दिर छ भने भीमसेन मन्दिरको पछाडीपट्टी तलेजु मन्दिर रहेको छ । त्यसै गरी पूर्वतिर महाङ्काल मनिदर तथा बुद्धका चैत्यहरु पनि रहेका छन् । टोखा क्षेत्रमा रहेको भीमसेन मन्दिरमा हरेक बर्षको माघ कृष्ण पक्षको भीष्म द्धादशीका दिन बिशेष मपूजा सहित स्थानिय बासिन्दाले बली दिने गर्दछन् । यसै मन्दिरमा भीष्म द्धाद्धशीका दिन पूजा चलिरहेको समयमा स्थानिय बासिन्दा दशराज मर्हजन संग गरिएको यो कुराकानी–
टोखा क्षेत्र साँस्कृतिक संम्पदा, चालचलन र रितीरिवाजमा अत्यन्तै धनी क्षेत्र हो । यहां पौराणिक प्रसंगहरु जोडिएका धेरै सम्पदाका साथै जात्रा पर्बहरु रहेका छन् । अब भने हामी टोखा क्षेत्रमा बर्षभरी मनाइने चाडपर्बका बारेमा टोखा क्षेत्रका मुल नाइके हेमराज श्रेष्ठसंग गरिएको कुराकानी प्रस्तुत गर्दैैछौँ– बाइट, हेमराज श्रेष्ठ
टोखा क्षेत्रका मूल नाइके हेमराज श्रेष्ठले जानकारी दिनुभएका त्यि चाडपर्बसंग पनि धेरै किसिमका पौराणिक प्रसंगहरु जोडिएका छन् । त्यी प्रसंगहरुलाई हामी आगामी दिनहरुमा पनि क्रमश जोड्दै जानेछौँ ।
फिलर हाई–
अब भने हामी यस क्षेत्रको विकास निमार्णको प्रसंगलाई जोड्दैछौ । काठमाडौ महानगरपालीकाबाट नजिकै रहको टोखा क्षेत्रमा केही पुराना बस्तीसंगै नया बस्तिको विकास हुने क्रम पनि त्रीब रहेको छ । विकास निमार्णको दृष्किोणले सबै वडामा सडक बिस्ता भएको छ भने पछिल्लो समयमा खानेपानीको समस्या भने केही बढेको छ । अब प्रस्तुत छ टोखा चन्डेश्वरीका गाबिस सचिब प्रद्युम्न प्रसाद कुईकेल संग यस क्षेत्रको विकास निमार्ण संग केन्द्रित रहेर गरीएको कुरकानी– बाइट, पद्युम्न कुइकेल
टोखा क्षेत्रको विकासका लागि सो क्षेत्रमा बिभिन्न किसिमका सामाजिक संस्थाहरु, क्लबहरु पनि क्रियाशिल रहेका छन् । त्यी क्लब, सामाजिक संस्थाहरुले बेलाबखत स्थानिय स्तरमा जनचेतना जगाउने, स्वास्थ्य शिबिर तथा खेलकुद जस्ता रचनात्मक कार्यहरु पनि संचालन गरेर टोखा क्षेत्रलाई अघि बढाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेका छन् । सो क्षेत्रमा क्रियाशिल क्लबहरु मध्ये २०४७ सालमा स्थानमा स्थापना भएको भगवती क्लबका अध्यक्ष ....
बाइट
आजको कार्यक्रममा हामी काठमाडौका प्राचिन क्षेत्र टोखाका बारेमा तयार पारिएको साम्रगी प्रस्तुत गरिरहेका छौं । कार्यक्रममा पालो भएको छ, अन्तिम ब्यापारिक बिश्रामको । बिश्रामपछि हामी टोखा क्षेत्रमा क्रियाशिल राजनीतक दलका स्थानिय नेताहरु संगको अन्र्तक्रिया लिएर उपस्थित हुनेछौ । कार्यक्रम सुन्दै रहनुहोला–
अन्तिम बिश्राम.....
कार्यक्रमको अन्तिम बिश्रामपछि पुन स्वागत, तपाई सुन्दैहुन्नुहुन्छ, रेडियो पत्रिका भोइस अफ काठमाडौं, ९२.४ मेगाहर्जका साथै इन्टरनेमा www.cfmonair.com मार्फत संसारभर एकैसाथ प्रशारण भइरहेको छ ।
आजको कार्यक्रममा हामी काठमाडौको ऐतिहासिक क्षेत्र टोखालाई तपाईहरु माझ प्रस्तुत गरिरहेका छौं । कुनै पनि क्षेत्रको सामाजिक रुपान्तरणका लागि राजनीतिक चेतना र राजनीतिक नेता कार्यकर्ताहरुको पनि निकै ठुलो भूमिका हुने गर्दछ । अब भने हामी टोखा क्षेत्रमा क्रियाशिल बिभिन्न राजनितिक दलका कार्यकर्ता संग अन्र्तक्रिया गर्दैछौं ।
आजको कार्यक्रममा हामीले काठमाडौको धार्मीक साँस्कृतिक सम्पदाले भरीपूर्ण प्राचिन महत्व बोकेको ऐतिहासिक स्थल टोखाका बारेमा तयार पारिएको सामग्री प्रस्तुत ग¥यौं । हामी बेला बखत आगामी अंकहरुमा पनि यस क्षेत्रका महत्वपूर्ण सथलहरका बारेमा यहाहरुलाई जानकारी दिनेनै छौ ।
आजको कार्यक्रमको निर्धारित समय सकिसकेको छ । कार्यक्रम भोइस अफ काठमाडौ हरेक साता आइतबार सांझ सबा सात बजे र पुनः प्रशारण सोमबार बिहान सबा ९ बजे क्यापिटल एफ.एम. ९२.४ मेगाहर्जमा सुन्न सक्नुहुनेछ । आजको कार्यक्रमबाट प्राबिधिक साथी प्रदिपराज धामी संगै कार्यक्रम प्रस्तोता शम्भु दंगाल बिदा हुन्छु । क्यापिटल एफ.एम. सुन्दै रहनुहोला नमस्कार ।
.jpg)
रेडियो कार्यक्रम – भोइस अफ काठमाडौ
कार्यक्रम अबधी– ४५ मिनेट
स्क्रिप्ट / कार्यक्रम उत्पादक– शम्भु दंगाल
कार्यक्रम भोइस अफ काठमाडौ विकास पत्रकारिता अन्र्तगत केन्द्रित रहेर तयार पारिएको रेडियो पत्रिका हो । यो कार्यक्रममा हामी काठमाडौ उपत्यका भित्र लुकेर रहेका विषयबस्तुहरुलाई उजागर गछौँ, उपत्यका भित्रका कुनै खास क्षेत्रको विकास निमार्णको अबस्था, त्यस क्षेत्रको समस्याका साथै काठमाडौ उपत्ययका भित्र मनाइने जात्रा पर्बका साथै सांस्कृतिक संम्पदाहरुलाई याहाहरु समक्ष चिनाउने काम गर्दछौं ।
आजको कार्यक्रममा हामी काठमाडौको प्रशिद्ध, प्राचिन तथा धार्मिक सांस्कृतिक संम्पदाले भरीपूर्ण क्षेत्र टोखाको बारेका तयार पारिएको सामग्री प्रस्तुत गर्दैछौं ।
नेवारी धुन– १० सेकेन्ड
टोखा । धेरैले चाकुका लागि प्रशिद्ध क्षेत्र भनेर धेरै अघि देखि पढ्दै र सुन्दै आएकै हो । तर टोखा माघे संक्रान्तिकमा खाइने चाकुका लागि मात्र प्रसिद्ध छैन यहाँका साँस्कृतिक बिबिधता, यहाँका पुरातात्विक, धार्मिक सम्पदा र मौलीक जनजिबनका कारण पनि टोखा चर्चित रहेको छ । टोखा काठमाडौको उत्तरतिर रहेको शिबपुरी राष्ट्रिय निकुजको दष्क्षिणी काखमा अवस्थित प्राचिन शहर हो । काठमाडौ महानगरपालिका बाट नजिकको दुरीमा रहेको यो क्षेत्र हाल दुई ओटा गाबिसमा बाँढिएर रहेको छ । यस क्षेत्रको भौगोलकि अबस्थाको कुरा गर्दा यसको उत्तरपश्मितिर झोर गाबिस, दक्षिणतर्फ धापासी र गोंगबु, पूर्वतिर खड्का भद्रकाली तथा पश्चिमतर्फ फुटुङ्ग गाबिसहरु रहेका छन् । यो क्षेत्र चाकुका साथै बैसाख १ गते हुने सपनातीर्थ मेलाका साथै अन्य विविध जात्रा पर्बले प्रख्यात रहेको छ ।
फिलर हाई– ५ से.
अब हामी टोखा क्षेत्रको ऐतिहासिक पक्षका बारेमा चर्चा गर्दैछौ । हिन्दुपरम्परा अन्र्तगत सम्मान पाएका ३३ कोटी देविदेवतासंग सम्बिन्धित रहेको मानिने यस टोखा क्षेत्रमा चौसठ्ठी शिबलिङ्गमध्ये चण्डिकेश्वर धर्मेश्वर र गोकर्नेश्वर महादेव पनि पर्दछन् । हालको जोरपाटी नजिक रहेको गोकर्णेश्वर महादेबलाई पनि टोखा क्षेत्रभित्रकै सुप्रसिद्ध तीर्थका रुपमा हाम्रो नेपाल महात्म्यले चिनाउन खोजेको छ । यस प्रसंगले पनि टोखाको फैलावट पहिले कति थिया भन्ने कुराको संकेत गर्दछ । हिमालय पुत्री पार्बतीलेमहादेबलाई पतिको रुपमा प्रापत गर्न टोखाको पिन्डारक तीर्थमा नुहाई चन्डिकेश्वर महादेबको पूजा तथा आराधना गरको सवास्थानी ब्रतकथामा उल्लेख गरेको पाइन्छ । जसको कारण पनि यसको पौराणिकतालाई ठम्याउन सहयोग मिल्दछ ।
फिलर हाई–
अब भने हामी टोखा क्षेत्रको प्राचिन राजकाज सम्बिन्धी प्रसंग जोद्दैछौ ।
फिलर हाई–
टोखामा प्राचिन कालमा धर्मदक्त भन्ने महाराजाले शासन गरेको उल्लेख भएको पाइन्छ । पराक्रमी तथा न्यायप्रेमी राजाका रुपमा रहेका धर्मदत्तले कलिगत संबत अनुसार २९६० तिर शासन गरेको पाइन्छ । बाँकी टोखाका बारेमा लेखिएको किताबबाट..............................................
कार्यक्रममा पालो भएको छ, पहिलो ब्यापारिक बिश्रामको । बिश्रामपछि हामी फेरी पनि टोखाका बिबिध प्रसंगलाई कार्यक्रमा जोड्नेनै छौ । कार्यक्रम सुन्दै रहनुहोला ।
कार्यक्रमको पहिलो बिश्रामपछि यहाँहरुलाई पून स्वागत छ । कार्यक्रम भोइस अफ काठमाडौमा आज हामी
काठमाडौको टोखाका बारेमा कुरा गरिरहेका छौँ ।
फिलर हाई–
अब भने हामी टोखामा बर्षभरी मनाइने सास्कृतिक पर्ब, जात्रा तथा चाडपर्बका तथा यस क्षेत्रमा रहेका धार्मिक साँस्ककृतिक संम्पदाको बारेमा चर्चा गर्दैछौं ।
शूरुमा यस क्षेत्रमा रहेका धार्मिक क्षेत्रहरुको बारेमा चर्चा गरौँ– यस क्षेत्रमा पौराणिक प्रसंग जोडिएको श्री स्वस्थानी कथामा उल्लेखित महत्वपूर्ण तीर्थस्थल मुस्कानेश्वर अर्थात चन्डिकेश्वर महादेब र चन्डेश्वरी मन्दिर रहेको छ । यो मन्दिर शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञ्जको छेउमा अबस्थित रहेको छ । किम्बदन्ती अनसार श्री स्वास्थानी कथामा उल्लेख भए अनुसार दक्षप्रजापतिmले यस्वमेघ यज्ञ आयोजना गरेको र आफ्ना पति महादेबलाई अपमान गरेको भनेर सतिदेवीले यज्ञकुन्डमा फाल हानेको पौराणिक क्षेत्रको रुपमा यो क्षेत्र रहको छ । यी मन्दिरका वरीपरी तेत्तिसकोटी देवीदेवताहरु बस्ने जनविश्वास रहेको छ । यस ठाँउमा दक्षप्रजापतिले राज्य गरेको र कार्य सफलताको लागि होमादी गर्दा बनेको भनी विस्वास गरिने खरानीको अबशेषको कालोमाटो अहिले पनि देख्न सकिन्छ । त्यस्तै यस क्षेत्रमा कोथु गणेश वा तल्लो गणेश र सरस्वतीका मन्दिरहरु सरस्वती गाबिसको वडा नं ६ मा रहेका छन् । त्यस्तै मसानकाली मन्दिर पनि यसै गाबिसको वडा नं २ भूतखेल चौरमा रहेको छ । माथिल्लो गणेश चन्डेश्वरी गाबिस वडा नं २ टोखाको मध्ये भागमा पर्दछ । त्यस्तै यस क्षेत्रको अर्को महत्वपूर्ण धार्मिक स्थल सपनातीर्थ मन्दिर पनि चन्डेश्वरी गाबिसकै वडा नं २ को उत्तरतिर झोर गाबिसको सिमानानिर अबस्थित रहेको छ ।
करिब ५० रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको चौरमा सपनातीर्थ मन्दिर रहेको छ । सपनातीर्थ मन्दिर संग बिभिन्न किसिमका किम्बदन्तीहरु सुन्न पाइन्छ । किम्बदन्ती अनुसार सपनातीर्थ भारतको काशीबाट आई टोखामा बसको प्रसंगहरु पनि सुन्न पाइन्छ । त्यस्ै अर्को किंबदन्ती अनुसार टोखाका देवी देवतालाई शीतल बनाइराख्न झोरबाट त्रिबेणी, बज्रयोगीनीबाट दूधवेणी र चन्डेश्वरीबाट सनबेणी तनिवटा नदीहरु सपनातीर्थ तर्फ बढ्दै आए । दुई ओटा नदीहरु समयमै आइपुगे भने सनवेणी समयमै आइपुग्न नभ्याउदै बिहानीको भालै बास्यो र सनबेणी आइपुग्न सकेन । अहिले सपनातीर्थ मन्दिर त्रिबेणी र दुधवेणी नदी मिलेको संगमको मध्य भागमा अवस्थित रहेको छ । त्यस्तै कोथु गणेश र सरस्वती मन्दिर सरस्वती गाबिसको पुरानो मुख्य बस्तीदेखि दक्षिणी भागमा रहेका छन् । गणेश मन्दिरको पश्चिम र सरस्वती मन्दिरको अगाडि एउटा पोखरी रहेको छ । यस पोखरमिा बेशाख ३ गतेका दिन रथहरु लगी जात्रा गरिन्छ ।
फिलर हाई–
यस्तै माथिल्लो गणेश मन्दिरको वरीपरी अरु बिभिन्न मन्दिरहरु रहेका छन् । गणेश मन्दिरको पश्चिमपट्टी भमिसेनको मन्दिर छ भने भीमसेन मन्दिरको पछाडीपट्टी तलेजु मन्दिर रहेको छ । त्यसै गरी पूर्वतिर महाङ्काल मनिदर तथा बुद्धका चैत्यहरु पनि रहेका छन् । टोखा क्षेत्रमा रहेको भीमसेन मन्दिरमा हरेक बर्षको माघ कृष्ण पक्षको भीष्म द्धादशीका दिन बिशेष मपूजा सहित स्थानिय बासिन्दाले बली दिने गर्दछन् । यसै मन्दिरमा भीष्म द्धाद्धशीका दिन पूजा चलिरहेको समयमा स्थानिय बासिन्दा दशराज मर्हजन संग गरिएको यो कुराकानी–
टोखा क्षेत्र साँस्कृतिक संम्पदा, चालचलन र रितीरिवाजमा अत्यन्तै धनी क्षेत्र हो । यहां पौराणिक प्रसंगहरु जोडिएका धेरै सम्पदाका साथै जात्रा पर्बहरु रहेका छन् । अब भने हामी टोखा क्षेत्रमा बर्षभरी मनाइने चाडपर्बका बारेमा टोखा क्षेत्रका मुल नाइके हेमराज श्रेष्ठसंग गरिएको कुराकानी प्रस्तुत गर्दैैछौँ– बाइट, हेमराज श्रेष्ठ
टोखा क्षेत्रका मूल नाइके हेमराज श्रेष्ठले जानकारी दिनुभएका त्यि चाडपर्बसंग पनि धेरै किसिमका पौराणिक प्रसंगहरु जोडिएका छन् । त्यी प्रसंगहरुलाई हामी आगामी दिनहरुमा पनि क्रमश जोड्दै जानेछौँ ।
फिलर हाई–
अब भने हामी यस क्षेत्रको विकास निमार्णको प्रसंगलाई जोड्दैछौ । काठमाडौ महानगरपालीकाबाट नजिकै रहको टोखा क्षेत्रमा केही पुराना बस्तीसंगै नया बस्तिको विकास हुने क्रम पनि त्रीब रहेको छ । विकास निमार्णको दृष्किोणले सबै वडामा सडक बिस्ता भएको छ भने पछिल्लो समयमा खानेपानीको समस्या भने केही बढेको छ । अब प्रस्तुत छ टोखा चन्डेश्वरीका गाबिस सचिब प्रद्युम्न प्रसाद कुईकेल संग यस क्षेत्रको विकास निमार्ण संग केन्द्रित रहेर गरीएको कुरकानी– बाइट, पद्युम्न कुइकेल
टोखा क्षेत्रको विकासका लागि सो क्षेत्रमा बिभिन्न किसिमका सामाजिक संस्थाहरु, क्लबहरु पनि क्रियाशिल रहेका छन् । त्यी क्लब, सामाजिक संस्थाहरुले बेलाबखत स्थानिय स्तरमा जनचेतना जगाउने, स्वास्थ्य शिबिर तथा खेलकुद जस्ता रचनात्मक कार्यहरु पनि संचालन गरेर टोखा क्षेत्रलाई अघि बढाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेका छन् । सो क्षेत्रमा क्रियाशिल क्लबहरु मध्ये २०४७ सालमा स्थानमा स्थापना भएको भगवती क्लबका अध्यक्ष ....
बाइट
आजको कार्यक्रममा हामी काठमाडौका प्राचिन क्षेत्र टोखाका बारेमा तयार पारिएको साम्रगी प्रस्तुत गरिरहेका छौं । कार्यक्रममा पालो भएको छ, अन्तिम ब्यापारिक बिश्रामको । बिश्रामपछि हामी टोखा क्षेत्रमा क्रियाशिल राजनीतक दलका स्थानिय नेताहरु संगको अन्र्तक्रिया लिएर उपस्थित हुनेछौ । कार्यक्रम सुन्दै रहनुहोला–
अन्तिम बिश्राम.....
कार्यक्रमको अन्तिम बिश्रामपछि पुन स्वागत, तपाई सुन्दैहुन्नुहुन्छ, रेडियो पत्रिका भोइस अफ काठमाडौं, ९२.४ मेगाहर्जका साथै इन्टरनेमा www.cfmonair.com मार्फत संसारभर एकैसाथ प्रशारण भइरहेको छ ।
आजको कार्यक्रममा हामी काठमाडौको ऐतिहासिक क्षेत्र टोखालाई तपाईहरु माझ प्रस्तुत गरिरहेका छौं । कुनै पनि क्षेत्रको सामाजिक रुपान्तरणका लागि राजनीतिक चेतना र राजनीतिक नेता कार्यकर्ताहरुको पनि निकै ठुलो भूमिका हुने गर्दछ । अब भने हामी टोखा क्षेत्रमा क्रियाशिल बिभिन्न राजनितिक दलका कार्यकर्ता संग अन्र्तक्रिया गर्दैछौं ।
आजको कार्यक्रममा हामीले काठमाडौको धार्मीक साँस्कृतिक सम्पदाले भरीपूर्ण प्राचिन महत्व बोकेको ऐतिहासिक स्थल टोखाका बारेमा तयार पारिएको सामग्री प्रस्तुत ग¥यौं । हामी बेला बखत आगामी अंकहरुमा पनि यस क्षेत्रका महत्वपूर्ण सथलहरका बारेमा यहाहरुलाई जानकारी दिनेनै छौ ।
आजको कार्यक्रमको निर्धारित समय सकिसकेको छ । कार्यक्रम भोइस अफ काठमाडौ हरेक साता आइतबार सांझ सबा सात बजे र पुनः प्रशारण सोमबार बिहान सबा ९ बजे क्यापिटल एफ.एम. ९२.४ मेगाहर्जमा सुन्न सक्नुहुनेछ । आजको कार्यक्रमबाट प्राबिधिक साथी प्रदिपराज धामी संगै कार्यक्रम प्रस्तोता शम्भु दंगाल बिदा हुन्छु । क्यापिटल एफ.एम. सुन्दै रहनुहोला नमस्कार ।
.jpg)
Awesome blog. keep it up.
ReplyDelete